Διαδικτυακή Κοινότητα Φοιτητών ΕΜΠ

Δεν ξέρω τι θα γίνει σήμερα. Αν και φαίνεται να υπάρχει κάποια συμφωνία του Υπουργείου με τις αρχές του ΕΚΠΑ θα πρέπει να δεχτούν τις προτάσεις και οι απεργοί για να ανοίξει το Πανεπιστήμιο.

Συμπληρώνουμε ακριβώς δύο μήνες από την ημέρα που η Σύγκλητος ανέστειλε τη λειτουργία του ΕΚΠΑ. Την ίδια ημέρα ανάρτησα τη σελίδα ενημέρωσης. Πρώτα για τις φοιτήτριες και τους φοιτητές του ΜΙΘΕ, μετά της Νομικής και όταν είδα ότι υπάρχει ενδιαφέρον για το σύνολο των φοιτητριών/ών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Προσπάθησα να σας ενημερώνω όσο πιο αντικειμενικά μπορούσα. Δεν το πετύχαινα πάντα γιατί δεν μπορούσα παρά να κάνω και εκτιμήσεις, δηλαδή να εξηγώ κινήσεις, να περιγράφω κίνητρα και σε μερικές περιπτώσεις να προβλέπω αποφάσεις. Ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για μένα να συγκρατώ την οργή μου γι’ αυτό που γίνεται στο Πανεπιστήμιο. Βλέπετε για μένα το Πανεπιστήμιο είναι η ζωή μου, δεν είμαι ένας παρατηρητής εκ του μακρόθεν. Από την ημέρα που παραιτήθηκα από το δικηγορικό γραφείο που δούλευα μέχρι σήμερα έχω αποφασίσει να αφιερώνω όλο μου το χρόνο στην έρευνα και τη διδασκαλία. Όταν χάνω έστω και ένα μάθημα αρρωσταίνω. Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μου το γνωρίζουν αυτό.

Αυτό το σύνδρομο στέρησης μπόρεσε να ικανοποιηθεί με την επικοινωνία που ξεκινήσαμε εδώ. Προσπάθησα να μην σας κοροϊδέψω, τις απόψεις μου τις μάθατε από νωρίς. Ξέρατε κάθε φορά ποιος σας μιλάει και τι πιστεύει. Σας είχα προειδοποιήσει από την αρχή ότι αυτά που διαβάζετε είναι σαφέστατα διηθημένα από το δικό μου αξιολογικό φίλτρο. Έχετε το δικαίωμα (και την ευθύνη) να μην τα πάρετε τοις μετρητοίς, να τα αξιολογήσετε κι εσείς με τη σειρά σας.

Το ίδιο σας ζητώ να κάνετε και τώρα, με όσα ακολουθούν.

Καθώς διάβαζα χθες αργά το βράδυ τα τελευταία σχόλιά σας στη σελίδα μου στο Facebook και την αγωνία σας για τη σημερινή απόφαση αλλά και γι’ αυτό που κατ’ ευφημισμόν πλέον ονομάζεται χειμερινό εξάμηνο, ένιωσα και πάλι ντροπή. Όχι μόνο για όσα συμβαίνουν τώρα, ούτε αποκλειστικά για όσα υποφέρετε και πρόκειται να υποστείτε στη συνέχεια. Αλλά για το σύνολο της εμπειρίας που έχουμε επιφυλάξει για εσάς.

Δεν θέλω ειδικά αυτή τη στιγμή να σας απελπίσω περισσότερο. Άλλωστε τα έχω γράψει και τα έχω πει τόσες φορές που έχω σιχαθεί κι εγώ να τα ακούω και να τα επαναλαμβάνω. Όμως παιδιά οφείλω να σας πω ότι αυτό που κάνετε σ’ αυτά τα ιδρύματα δεν είναι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση που σας αξίζει. Στην καλύτερη περίπτωση είναι κατώτερη των περιστάσεων και των εθνικών αναγκών. Στη χειρότερη είναι ένα αποτυχημένο ανέκδοτο.

Ποιος φταίει για όλα αυτά; Υπάρχει η εύκολη λύση βέβαια. Ο αποδιοπομπαίος τράγος που διευκολύνει τo βολικό κουκούλωμα των ενοχών μας. Το Υπουργείο φταίει για όλα, οι κυβερνήσεις, οι Υπουργοί, το κράτος.

Υπάρχει μια μεγάλη αλήθεια σ’ αυτό. Πράγματι οι κυβερνήσεις φέρουν το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης για τη σημερινή κατάντια. Δεν υπάρχει κάποιος που θα συμφωνήσει περισσότερο από μένα στο ανάθεμα σ’ αυτό το αποτυχημένο Κράτος που ειδικά στην Παιδεία ξεπέρασε το χειρότερο εαυτό του. Ποιος θα διαφωνήσει για τις ευθύνες των δύο (πρώην) μεγάλων κομμάτων για κάθε παθογένεια στο ελληνικό δημόσιο και φυσικά και στην Ανώτατη Εκπαίδευση; Όχι εγώ πάντως. Εξοργίζομαι με όσα έκαναν, αγανακτώ με όσα συνεχίζουν να (μη) κάνουν, γράφω και τους ασκώ κριτική όσο μπορώ και με τα μέσα που έχω στη διάθεσή μου. Με απελπίζει όμως ότι οι ανταγωνιστές τους είναι κακέκτυπα της χειρότερης εκδοχής τους. Δεν μας επιτρέπουν ούτε να ελπίζουμε.

Αλλά είναι ο μοναδικός υπεύθυνος το ελληνικό Κράτος για την κατάντια της Παιδείας; Αν είχαμε ένα άλλο κράτος, άλλα κόμματα, άλλες κυβερνήσεις, άλλους υπουργούς, άλλη αντιπολίτευση θα ήταν όλα μέλι-γάλα;

Θα αποφύγω τον πειρασμό να σας θυμίσω ποιος τους ψήφιζε και συνεχίζει να τους ψηφίζει όλους αυτούς. Θα αποφύγω τον πειρασμό να προβλέψω την ποιότητα αυτών που θα ψηφίζετε εσείς στο μέλλον. Θα σας κάνω όμως μόνο ένα ερώτημα: είναι το αποτυχημένο πολιτικό σύστημα της Ελλάδας το μόνο υπεύθυνο για όλα αυτά ή υπάρχει και άφθονη ευθύνη, δίπλα σας, γύρω σας, μπροστά σας, πάνω σας;

Το πιο θλιβερό απ’ όλα είναι ότι πολλοί/ες ανάμεσά σας έχετε αναπτύξει αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν γνωστική ασυμφωνία (cognitive dissonance). Σας φαίνονται πλέον τα περισσότερα από τα παρανοϊκά που σας συμβαίνουν στο χώρο του Πανεπιστημίου φυσιολογικά. Τα συνηθίζετε και προσαρμόζεστε στη μιζέρια, σχεδόν σας αρέσουν (adaptive preferences). Και στο τέλος βέβαια όχι μόνο τα ανέχεστε αλλά αποκτάτε και συναισθηματικό δέσιμο με τους θύτες (Stockholm syndrome). Είστε έτοιμοι ακόμα και να τους υπερασπιστείτε.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που αποφασίσατε να αντιδράσετε επειδή ένας καθηγητής σας δεν πατάει ποτέ στο μάθημα, βάζει βοηθούς να διδάσκουν, να εξετάζουν και να διορθώνουν και σας αντιμετωπίζει σαν να είστε διάφανοι/ες; Όταν ένας διοικητικός υπάλληλος σας φέρθηκε σαν σκουπίδι, με περιφρόνηση και αδιαφορία; Όταν τα κομματικά στρατιωτάκια και οι επαναστάτες της δεκάρας σας κρατούν ομήρους για να ικανοποιήσουν τις ιδεοληπτικές τους ονειρώξεις ή/και να επενδύσουν στις μελλοντικές κομματοσκυλίσιες καριέρες τους; Όταν εργάζεστε μέσα σε έναν σκουπιδότοπο, σε πανάσχημα κτίρια, βρώμικα, αφρόντιστα και ρημαγμένα που τα ελέγχουν και τα «διακοσμούν» όσοι τα απέκτησαν δια της χρησικτησίας που τους εξασφάλισε η βία που ασκούν πάνω σας;

Πότε αντιδράσατε σε όλα αυτά;

Ή μάλλον πότε ακριβώς αποφασίσατε να τους δώσετε συγχωροχάρτι και να παπαγαλίζετε το παραμυθάκι τους περί ελληνικών πανεπιστημίων που έχουν ιδιαιτερότητες αλλά είναι εφάμιλλα…μπλά…μπλά…μπλά…

Είναι μόνο αυτοί το Πανεπιστήμιο; Όχι βέβαια. Αλλά μην περιμένετε σήμερα από μένα να σας χαϊδέψω τ’ αυτιά λέγοντάς σας παραμύθια για όμορφους κανόνες και άσχημες εξαιρέσεις. Ό,τι καλό υπάρχει είναι πολύ λιγότερο απ’ όσο χρειάζεται. Είναι πολύ αδύναμο και φοβισμένο για να επιβληθεί. Οι νησίδες ποιότητας είναι αυτό που λέει η λέξη, μικρά κομμάτια μέσα σε έναν ωκεανό. Ή μάλλον μέσα σε έναν πολτό.

Μην χρησιμοποιείτε αυτές τις νησίδες ποιότητας ως άλλοθι. Αδικείτε και προσβάλλετε έτσι όσες και όσους αγωνίζονται καθημερινά για ένα καλύτερο πανεπιστήμιο στην πράξη κάνοντας απλώς το καθήκον τους. Μάθετε να τους ξεχωρίζετε, μόνο έτσι μπορείτε να τους ενισχύσετε και να τους δώσετε θάρρος. Μην τους ξαναρίχνετε πίσω στον πολτό με πολιτικάντικες γενικεύσεις που σας υπαγορεύει η «πανεπιστημιακή ορθότητα» και ένας μυωπικός πατριωτισμός.

Κάποιες/οι τυχερές/οί ανάμεσά σας θα μπορέσουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε πραγματικά καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού. Πανεπιστήμια που έχουν πόρους, που έχουν ανθρώπους με όρεξη για δουλειά και που το βασικό αντικείμενό τους είναι η γνώση και η παιδεία – όλα τα άλλα θεωρούνται δευτερεύοντα. Πανεπιστήμια που θα σας επιτρέψουν, αν μη τι άλλο, να αισθάνεστε αξιοπρεπείς καθώς σπουδάζετε.

Δυστυχώς οι περισσότεροι από εσάς θα περιοριστούν στην ελληνική εμπειρία ενώ κάποιοι, ακόμα πιο άτυχοι, θα περάσουν ένα φεγγάρι από ένα μετριότατο πανεπιστήμιο του εξωτερικού που θα ενισχύσει τη νοσταλγία τους για την πατρίδα και την ημιμαθή περηφάνια ή έστω ανοχή για το χάλι μας.

Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο άδικο είναι αυτό για όλες/ους εσάς που αξίζετε τόσα πολλά και θα έχετε την ευκαιρία για τόσα λίγα.

Δεν ξέρω πότε θα φτάσει η ώρα που θα ξεσπάσετε. Που θα διεκδικήσετε ό,τι αξίζετε και θα πετάξετε στα σκουπίδια, εκεί που ανήκουν δηλαδή, όλους αυτούς που σας κρατούν με τη βία στον πάτο.

Εγώ πάντως αυτό που πιστεύω θα το πω και υπόσχομαι ότι θα κάνω ό,τι μπορώ για να αλλάξω ό,τι περνάει από το χέρι μου. Δεν είμαι το ίδιο υπεύθυνος με τους συναδέλφους μου - είμαι πολύ περισσότερο υπεύθυνος από πολλούς. Γιατί είχα τη μεγάλη τύχη να ζήσω στην καλύτερη εκδοχή του αυτό που αξίζει να ονομάζεται Πανεπιστήμιο και επέστρεψα στην Ελλάδα με την ελπίδα να αναπαράγω τη δική μου εμπειρία για όσες/ους από εσάς δεν θα μπορούσαν να τη ζήσουν. Η ιστορία της επιστροφής μου όμως (τα τελευταία 12 χρόνια δηλαδή) είναι μια ιστορία συνεχών παραχωρήσεων, παραλείψεων, ανοχής και σε πολλές περιπτώσεις άτακτης υποχώρησης.

Αλλά σ’ αυτήν την περίπτωση, ύστερα από 79 ημέρες κλειστού πανεπιστημίου δεν μπορώ παρά να φωνάξω όσο πιο δυνατά μπορώ:

ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ, ΑΝΗΘΙΚΟ, ΑΔΙΚΟ, ΑΥΤΑΡΧΙΚΟ, ΠΑΡΑΛΟΓΟ, ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟ!

Κανένα αίτημα δεν το δικαιολογεί, σε καμία περίπτωση, για καμιά αναγκαιότητα, για καμία σκοπιμότητα.

Εξηγώ λίγο καλύτερα τη θέση μου σ’ ένα άρθρο που έγραψα πριν πέντε χρόνια. Τότε το Πανεπιστήμιο το έκλεισαν συνάδελφοι που εκτιμώ. Οι λόγοι που επικαλέστηκαν ήταν εύλογοι, συμφωνούσα με τα αιτήματά τους. Αλλά και τότε όπως και τώρα θεωρούσα το κλείσιμο απαράδεκτο.

Το Πανεπιστήμιο δεν είναι μέσο. Είναι ο σκοπός. Η ακαδημαϊκή ελευθερία δεν σταθμίζεται. Η προστασία της πρέπει να είναι απόλυτη.

Αριστείδης Χατζής
Αν. Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης στο Κλειστό Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Πηγή: http://www.aristideshatzis.net/2013/11/blog-post.html