Οικονομικές προοπτικές για την Ελλάδα
Posted: Thu Oct 27, 2011 10:31 am
ΑΠΟΨΗ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΝΑ ΚΗΡΥΞΕΙ ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΚΑΙ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩ
Πηγή: BBC, Θέματα οικονομίας, διαδικτυακή έκδοση του διεθνούς τηλεοπτικού δικτύου: http://www.bbc.co.uk/news/business-15452180
Ο Τζέφρυ Μάιρον, Ανώτερος Λέκτορας οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και Υπεύθυνος Συντονισμού Προπτυχιακών Σπουδών, θεωρεί ότι δίδεται υπερβολική διάσταση στις συνέπειες μίας ελληνικής χρεωκοπίας. Όχι μόνο θα ήταν καλύτερη μία χρεωκοπία για την Αθήνα, αλλά θα ήταν κι επωφελής για την Ευρώπη, ισχυρίζεται.
Η Βουλή των Ελλήνων υιοθέτησε νέα μέτρα λιτότητας: απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, υψηλότερους φόρους και μειωμένα δικαιώματα διαπραγμάτευσης για τα συνδικάτα, ελπίζοντας να τύχει χορήγησης επιπλέον δανείων στήριξης από την ΕΕ. Ο ελληνικός λαός αντέδρασε με βίαιες διαμαρτυρίες και απεργίες. Μένει να δούμε την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν πρέπει η Ελλάδα να συνεχίσει τον ίδιο δρόμο -συνεχιζόμενη λιτότητα, που λίγα πράγματα πετυχαίνει για να ελέγξει το δημοσιονομικό έλλειμα - ή αν πρέπει επιτέλους να παραδεχτεί το προφανές: να κηρύξει χρεωκοπία, να εγκαταλείψει το ευρώ, και να συνεχίσει το δικό της δρόμο.
Αν η Ελλάδα κηρύξει χρεωκοπία, η χώρα ανακουφίζεται άμεσα από τις αβάσταχτες αποληρωμές των επιτοκίων μαζί με το χρέος της, κι έτσι της απομένει ένα σχετικά χαμηλό πρωτογενές πλεόνασμα που δεν περιλαμβάνει τους μεγάλους τόκους με τους οποίους είναι αντιμέτωπη σήμερα η Ελλάδα. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η πίεση για μέτρα λιτότητας θα μειωνόταν σημαντικά. Αυτό θα επέτρεπε στην Ελλάδα να επιλέξει πολιτικές που θα βελτίωναν την ανάπτυξη, παρά πολιτικές που μειώνουν μεν το έλλειμα αλλά καθυστερούν την ανάπτυξη μέσω της επιβολής υψηλότερων φόρων.
Βυζαντινό φορολογικό σύστημα
Βέβαια, η απώλεια δυνατότητας εξωτερικού δανεισμού για λίγα χρόνια δεν είναι και καταστροφή: αν μη τι άλλο, θα ενθαρρύνει περικοπές στα επιμέρους έξοδα της κυβέρνησης. Μεγαλύτερος κίνδυνος από τη χρεωκοπία είναι ότι το να λήξει με αυτό τον τρόπο η κρίση θα μειώσει την πίεση στην Ελλάδα να επιλύσει θεμελιώδη ζητήματα της οικονομίας της: χρονίζοντα καπιταλισμό, ένα φορολογικό σύστημα που χρονολογείται από την εποχή του Βυζαντίου κι έναν υπέρογκο δημόσιο τομέα. Εάν η Ελλάδα αποτύχει σε αυτές τις μεταρρυθμίσιες, θα υποφέρει από αργή ανάπτυξη κι άλλη μία κρίση, ανεξάρτητα από τις προσπάθειες που καταβάλλει αυτό το διάστημα. Εν ολίγοις, η χρεωκοπία δεν είναι πανάκεια, όπως και το να κηρύσσεις χρεωκοπία δεν είναι εγγύηση για ένα χρεωκοπημένο άτομο ή επιχείρηση ότι θα αναρρώσει οικονομικά, διότι αυτό εξαρτάται από τις πρωτοβουλίες που θα λάβει άπαξ κι έχει συμβεί η χρεωκοπία. Αλλά η χρεωκοπία είναι ένα αναγκαίο πρώτο βήμα που θα προσφέρει στην Ελλάδα τον απαραίτητο χώρο να επανασυντάξει την οικονομική πολιτική της με πιο ήρεμο κι οργανωμένο τρόπο. Πολλά άτομα, επιχειρήσεις και χώρες έχουν εξάλλου αναρρώσει από από τη χρεωκοπία.
Υπερβολές
Για τους πιστωτές της Ευρώπης, μία εληνική χρεωκοπία φαίνεται ότι μπορεί να επιφέρει δύο επιπτώσεις: την απώλεια μελλοντικών αποληρωμών, κι ένα αυξημένο κίνδυνο χρεωκοπίας άλλων κρατών, όπως η Ιταλία. Όμως τέτοιοι κίνδυνοι πολύ εύκολα λαμβάνουν υπερβολική διάσταση. Από τη μία, ουσιώδεις αποπληρωμές δανείων δεν προβλέπονται από την Ελλάδα στο προσεχές μέλλον, ή θα συμβούν μόνο και μόνο επειδή πλούσιες χώρες δίνουν χρήματα στην Ελλάδα για να κάνει αυτές τις αποπληρωμές. Από την άλλη, κίνδυνοι χρεωκοπίας σε άλλες χώρες διευθετούνται πιο αποτελεσματικά αν η Ευρώπη αποφύγει να πετάει τα χρήματά της δεξιά κι αριστερά, κι αντιθέτως διατηρήσει τα κονδύλια του μηχανισμού στήριξης για χώρες σε δύσκολες αλλά διασώσιμες καταστάσεις. Και η ελληνική χρεωκοπία μειώνει την ανασφάλεια, κάτι το οποίο μάλλον θα διευκολύνει παρά θα δυσχεράνει την ορθή διαχείριση άλλων μεγάλων χρεών.
Για τους Ευρωπαίους φορολογουμένους συγκεκριμένα, μία ελληνική χρεωκοπία παρουσιάζει άλλο ένα πλεονέκτημα: στέλνει το μήνυμα στους πιστωτές ότι το να δανείζεις πάντα εγκυμονεί πραγματικούς κινδύνους, ώστε να είναι πιο προσεκτικοί στο μέλλον.
Η πραγματικότητα είναι ότι η Ελλάδα αλλά και η περισσότερη Ευρώπη έχουν δανειστεί και καταναλώσει πάρα πολύ τις τελευταίες δεκαετίες και κάποιος πρέπει να πληρώσει γι' αυτό. Η χρεωκοπία το επιτυγχάνει αυτό άμεσα, κι επιβάλλει απώλειες σε αυτούς που πλούτισαν τον καιρό των παχέων αγελάδων. Αυτό είναι το σωστό αποτέλεσμα.
Ο Τζέφρυ Μάιρον είναι Ανώτερος Λέκτορας και Υπεύθυνος Συντονισμού Προπτυχιακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και παρατηρητής στο Ινστιτούτο Cato. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου "Libertarianism, from A to Z".'
Για το άρθρο στο πρωτότυπο, ανατρέξτε στην ιστοσελίδα του BBC: http://www.bbc.co.uk/news/business-15452180 .
Πηγή: BBC, Θέματα οικονομίας, διαδικτυακή έκδοση του διεθνούς τηλεοπτικού δικτύου: http://www.bbc.co.uk/news/business-15452180
Ο Τζέφρυ Μάιρον, Ανώτερος Λέκτορας οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και Υπεύθυνος Συντονισμού Προπτυχιακών Σπουδών, θεωρεί ότι δίδεται υπερβολική διάσταση στις συνέπειες μίας ελληνικής χρεωκοπίας. Όχι μόνο θα ήταν καλύτερη μία χρεωκοπία για την Αθήνα, αλλά θα ήταν κι επωφελής για την Ευρώπη, ισχυρίζεται.
Η Βουλή των Ελλήνων υιοθέτησε νέα μέτρα λιτότητας: απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, υψηλότερους φόρους και μειωμένα δικαιώματα διαπραγμάτευσης για τα συνδικάτα, ελπίζοντας να τύχει χορήγησης επιπλέον δανείων στήριξης από την ΕΕ. Ο ελληνικός λαός αντέδρασε με βίαιες διαμαρτυρίες και απεργίες. Μένει να δούμε την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν πρέπει η Ελλάδα να συνεχίσει τον ίδιο δρόμο -συνεχιζόμενη λιτότητα, που λίγα πράγματα πετυχαίνει για να ελέγξει το δημοσιονομικό έλλειμα - ή αν πρέπει επιτέλους να παραδεχτεί το προφανές: να κηρύξει χρεωκοπία, να εγκαταλείψει το ευρώ, και να συνεχίσει το δικό της δρόμο.
Αν η Ελλάδα κηρύξει χρεωκοπία, η χώρα ανακουφίζεται άμεσα από τις αβάσταχτες αποληρωμές των επιτοκίων μαζί με το χρέος της, κι έτσι της απομένει ένα σχετικά χαμηλό πρωτογενές πλεόνασμα που δεν περιλαμβάνει τους μεγάλους τόκους με τους οποίους είναι αντιμέτωπη σήμερα η Ελλάδα. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η πίεση για μέτρα λιτότητας θα μειωνόταν σημαντικά. Αυτό θα επέτρεπε στην Ελλάδα να επιλέξει πολιτικές που θα βελτίωναν την ανάπτυξη, παρά πολιτικές που μειώνουν μεν το έλλειμα αλλά καθυστερούν την ανάπτυξη μέσω της επιβολής υψηλότερων φόρων.
Εγκαταλείπωντας το ευρώ και υιοθετώντας ένα σωστά ισοτιμισμένο νόμισμα, η Ελλάδα θα ανακτήσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητά της. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη εργοδοσία τόσο από εσωτερικές όσο κι από εξωτερικές πηγές. Η πιθανή επίπτωση μίας χρεωκοπίας είναι ότι η Ελλάδα θα χάσει την πρόσβαση, για λίγο, στις διεθνείς αγορές (παρ' όλο που θα αποτελεί καταφύγιο πολύ πιο ασφαλών επενδύσεων από ότι τώρα).Μία ελληνική χρεωκοπία έχει άλλο ένα πλεονέκτημα: στέλνει ένα μήνυμα στους πιστωτές ότι ο δανεισμός εγκυμονεί ρίσκα. Τζέφρυ Μάιρον
Βυζαντινό φορολογικό σύστημα
Βέβαια, η απώλεια δυνατότητας εξωτερικού δανεισμού για λίγα χρόνια δεν είναι και καταστροφή: αν μη τι άλλο, θα ενθαρρύνει περικοπές στα επιμέρους έξοδα της κυβέρνησης. Μεγαλύτερος κίνδυνος από τη χρεωκοπία είναι ότι το να λήξει με αυτό τον τρόπο η κρίση θα μειώσει την πίεση στην Ελλάδα να επιλύσει θεμελιώδη ζητήματα της οικονομίας της: χρονίζοντα καπιταλισμό, ένα φορολογικό σύστημα που χρονολογείται από την εποχή του Βυζαντίου κι έναν υπέρογκο δημόσιο τομέα. Εάν η Ελλάδα αποτύχει σε αυτές τις μεταρρυθμίσιες, θα υποφέρει από αργή ανάπτυξη κι άλλη μία κρίση, ανεξάρτητα από τις προσπάθειες που καταβάλλει αυτό το διάστημα. Εν ολίγοις, η χρεωκοπία δεν είναι πανάκεια, όπως και το να κηρύσσεις χρεωκοπία δεν είναι εγγύηση για ένα χρεωκοπημένο άτομο ή επιχείρηση ότι θα αναρρώσει οικονομικά, διότι αυτό εξαρτάται από τις πρωτοβουλίες που θα λάβει άπαξ κι έχει συμβεί η χρεωκοπία. Αλλά η χρεωκοπία είναι ένα αναγκαίο πρώτο βήμα που θα προσφέρει στην Ελλάδα τον απαραίτητο χώρο να επανασυντάξει την οικονομική πολιτική της με πιο ήρεμο κι οργανωμένο τρόπο. Πολλά άτομα, επιχειρήσεις και χώρες έχουν εξάλλου αναρρώσει από από τη χρεωκοπία.
Υπερβολές
Για τους πιστωτές της Ευρώπης, μία εληνική χρεωκοπία φαίνεται ότι μπορεί να επιφέρει δύο επιπτώσεις: την απώλεια μελλοντικών αποληρωμών, κι ένα αυξημένο κίνδυνο χρεωκοπίας άλλων κρατών, όπως η Ιταλία. Όμως τέτοιοι κίνδυνοι πολύ εύκολα λαμβάνουν υπερβολική διάσταση. Από τη μία, ουσιώδεις αποπληρωμές δανείων δεν προβλέπονται από την Ελλάδα στο προσεχές μέλλον, ή θα συμβούν μόνο και μόνο επειδή πλούσιες χώρες δίνουν χρήματα στην Ελλάδα για να κάνει αυτές τις αποπληρωμές. Από την άλλη, κίνδυνοι χρεωκοπίας σε άλλες χώρες διευθετούνται πιο αποτελεσματικά αν η Ευρώπη αποφύγει να πετάει τα χρήματά της δεξιά κι αριστερά, κι αντιθέτως διατηρήσει τα κονδύλια του μηχανισμού στήριξης για χώρες σε δύσκολες αλλά διασώσιμες καταστάσεις. Και η ελληνική χρεωκοπία μειώνει την ανασφάλεια, κάτι το οποίο μάλλον θα διευκολύνει παρά θα δυσχεράνει την ορθή διαχείριση άλλων μεγάλων χρεών.
Για τους Ευρωπαίους φορολογουμένους συγκεκριμένα, μία ελληνική χρεωκοπία παρουσιάζει άλλο ένα πλεονέκτημα: στέλνει το μήνυμα στους πιστωτές ότι το να δανείζεις πάντα εγκυμονεί πραγματικούς κινδύνους, ώστε να είναι πιο προσεκτικοί στο μέλλον.
Η πραγματικότητα είναι ότι η Ελλάδα αλλά και η περισσότερη Ευρώπη έχουν δανειστεί και καταναλώσει πάρα πολύ τις τελευταίες δεκαετίες και κάποιος πρέπει να πληρώσει γι' αυτό. Η χρεωκοπία το επιτυγχάνει αυτό άμεσα, κι επιβάλλει απώλειες σε αυτούς που πλούτισαν τον καιρό των παχέων αγελάδων. Αυτό είναι το σωστό αποτέλεσμα.
Ο Τζέφρυ Μάιρον είναι Ανώτερος Λέκτορας και Υπεύθυνος Συντονισμού Προπτυχιακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και παρατηρητής στο Ινστιτούτο Cato. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου "Libertarianism, from A to Z".'
Για το άρθρο στο πρωτότυπο, ανατρέξτε στην ιστοσελίδα του BBC: http://www.bbc.co.uk/news/business-15452180 .